კინობრენდის კორპორაციული განვითარება

კინობრენდი თანამედროვე კინოინდუსტრიის განუყოფელი ნაწილია. წარმატებულმა კინოკომპანიებმა განუმეორებელი ბრენდები შექმნეს. არ არსებობს ადამიანი, ვისაც მაყურებლის დონეზე კინოსთან შეხება ქონია და არ იცოდეს მიკი მაუსი (Mickey Mouse), აგენტი 007 (Code name 007), ჰარი პოტერი (Harry Potter) და ა.შ.

განვიხილოთ კინობრენდის კორპორაციული განვითარება Harry Potter–ის მაგალითზე.

კინოკომპანია Warner Brothers-მა Harry Potter (ჰარი პოტერი) როგორც ბრენდი მსოფლიო კინოინდუსტრიის წარმატების სიმბოლოდ აქცია. 2005 წელს Forbes-მა პოტერ–

ინდუსტრიის ბრენდი 1 მილიარდ დოლარად შეაფასა. ორი წლის შემდეგ AdvertisingAge–ის შეფასებით ბრენდის ღირებულება 15 მილიარდი დოლარი გახდა. 2008 წელს წიგნების რეალიზაციამ 400 მილიონ ეგზემპლარს გადააჭარბა. წიგნი Harry Potter–ი, ბიბლიის შემდეგ, ყველა დროში გაყიდვადი წიგნია, ხოლო რაც შეეხება ფილმს Harry Potter-ს, კინომატოგრაფიის ისტორიაში ყველაზე ძვირადღირებული – 7 მილიადი დოლარი – კინოფრანშიზაა.

Harry Potter–ს გლობალური ბრენდის და ფენომენის სტატუსი, მარტო სწორი პრომოუშენისა და ბაზარზე ინტეგრირებული კომუნიკაციების საშუალებით არ მოუპოვებია. რა თქმა უნდა ამის გარეშეც შეუძლებელია წარმატების მიღწევა, მაგრამ თუ პროდუქცია უხარისხოა, არა აქვს მაღალი ხარისხის ფუნქციონალური შინაარსი, ყველანაირი მცდელობის მიუხედავად, ვერანაირი პროექტი ვერ შეძლებს კონკურენტულ ბაზარზე წარმატების მიღწევას.

Harry Potter–ის ბრენდს ცალკე ერთი მფლობელი არ ყავს. ეკრანიზაციის უფლება Time Warner–ს ეკუთვნის, რომლის შემადგენლობაშიც შედის Harry Potter–ის ეკრანიზაციის ავტორი კინოკომპანია Worner Brothers. კომპანია Universal Orlando-მ ორლანდოში Harry Potter–ის თემატური პარკის შექმნისთვის ნებართვა ითხოვა Worner Brothers–გან. 2010 წელს Worner Brothers–მა სკანდალური სარჩელი შეიტანა სასამართლოში, შვეიცარული კომპანიის Magic X-ის წინააღმდეგ, რომელმაც ნებართვის გარეშე Harry Potter–ის ბრენდი გამოიყენა პრეზერვატივების წარმოებაში. Harry Potter–ზე საავტორო უფლება წიგნის ავტორს ჯოანა როულინგს (Joanne Rowling) ეკუთვნის. 2012 წელს როულინგმა შექმნა საკუთარი საიტი Pottermore - Harry Potter–ის წიგნის სამყარო.

ბრენდი უფრო მეტია ვიდრე – უბრალოდ საქონელი, ხარისხი, მარკეტინგული გაგება და რეპუტაციული კაპიტალი ერთად. ბრენდი არის მენტალური კონსტრუქცია, ფასეულობათა ღირებულებებით და ადამიანთა ჯგუფების კავშირი სოცკულტურებთან. ამიტომ, ბრენდის სტრუქტურა შეიძლება განვიხილოთ ტომას გედის ოთხ განზომილებაში. მოდელი შედგება:

Ø ფუნქციონალური განზომილება – ეხება პროდუქციის სარგებლიანობას ასოცირებულს ბრენდთან;

Ø სოციალური განზომილება – სოციალურ ჯგუფებთან იდენტიფიცირების უნარი;

Ø მენტალური განზომილება – კონკრეტულ ადამიანებზე მენტალური მხარდაჭერის აღმოჩენა;

Ø სულიერი განზომილება – გლობალური ან ლოკალური განზომილების აღქმა.

ფუნქციონალურ განზომილებას მიეკუთვნებიან მოყვარულები, ფანები. აქ განსაკუთრებული არაფერია, ადამიანები საერთო ინტერესებიდან გამომდინარე დაყოფილი არიან ჯგუფებად. ეს ყველაფერი შეიძლება გარედან ჩვეულებრივად ჩანდეს, მაგრამ მთლიანობაში თითოეულ ადამიანს აქვს თავისი დამოკიდებულება გარკვეულ კულტთან. მაგალითად Harry Potter-ის მიმდევრები ანუ პოტერმანები დაყოფილი არიან ჯგუფებად. ერთი ნაწილისთვის შექმნილია Harry Potter-ის, როგორც ლიტერატურული ნაწარმოების ფანკლუბი. სხვა ჯგუფები სოციალურ ქსელებში სხვადასხვა თემებისა და მოქმედი გმირების მიხედვით ჯგუფდებიან. აგრეთვე პოტერმანებს აქვთ თემატური ჟურნალი Harry Potter-ის სამყაროს შესახებ. ეს ყველაფერი ერთდ ქმნის პოტერმანების დიდ ოჯახს.

მენტალური განზომილება აერთიანებს ბრენდის ატრიბუტიკას, ნივთებს, კომპიუტერულ თამაშებს, სუვენირებს და ადამიანი ხდება ბრენდის საოცრებათა სამყაროს წევრი.

სულიერი განზომილება როგორც აღვნიშნეთ ეხება გლობალურ ან ლოკალურ  პასუხისმგებლობებს.

·      2005 წელს როულინგმა სხვა აქტივისტებთან ერთად კანადურ გამომცემლობას Raincists Books-ს სამადლობელი წერილი გაუგზავნა. წერილში როულინგი მადლობას უხდის გამომცემლობას იმისთვის, რომ ისინი გამოცემის დროს იყენებდნენ მეორად გადამუშავებულ ქაღალდს. როულინგმა სპეციალურად გამომცემლობას მიუძღვნა „ჰარი პოტერი და ფენიქსის ორდენი“–ს წინასიტყვაობა. „ჰოგვარტსის ტყე – არის ისეთი საოცარი არსებების სახლი, როგორებიც არიან მარტორქები და კენტავრები. კანადელი გამომცემლები წიგნებს ბეჭდავენ გადამუშავებულ მეორად ქაღალდზე და ამიტომ ჰარი პოტერის წიგნებს შეუძლიათ გადაარჩინონ მაგლების საოცარი ტყეები, რომელიც საოცარი ცხოველების ორანგუტანების, მგლების და დათვების სახლია.“ რაც შეეხება ჰარი პოტერის VII ნაწილს „ჰარი პოტერი და სიკვდილის საჩუქრები“ საგამომცემლო ინდუსტრიის ისტორიაში ყველაზე ეკოლოგიური წიგნია.

·      2008 წლის 11 ივნისს წიგნების მაღაზია Waterstone`s მხარდამჭერი საქველმოქმედო აუქციონი გაიმართა. სპეციალურად აუქციონისთვის როულინგმა ღია ბარათზე დაწერა Harry Potter-ის წინმსწრები ისტორია, რომელიც 800 სიტვისგან შედგებოდა, ისტორიის მოქმედი გმირები იყვნენ მამა ჰარი ჯეიმს პოტერი და სიურიუს ბლეკი. ღია ბარათი აუქციონზე 25 000 ფუნტ სტერლინგად გაიყიდა.

კინობრენდის განვითარებას შემდეგი სტრატეგიები გააჩნია:

Ø მიზნობრივი აუდიტორიის გაფართოებისთვის ვიზუალური აზროვნების ცვლილება;

Ø ბრენდის სავაჭრო ნიშნით გამოშვებული პროდუქციის გაფართოება;

Ø Product-placement;

Ø Event-marketing.

მიზნობრივი აუდიტორიის გაფართოებისთვის ვიზუალური აზროვნების ცვლილების სტრატეგია მდგომარეობს შემდეგში. მაგალითად, როდესაც ნათელი გახდა, რომ Harry Potter-ი მარტო საბავშვო წიგნი არ არის, გამომცემლობა Bloombsbury-მა გამოსცა Harry-Potter-ის ორი ვარიანტი სხვადასხვა ყდით – საბავშვო გაფორმებით და უფროსებისთვის, რადგან ბევრ უფროსი ასაკის ადამიანს არ უნდა, რომ ვინმემ საბავშვო წიგნით ხელში დაინახოს.

ბრენდის სავაჭრო ნიშნით გამოშვებული პროდუქციის გაფართოება კინომარკეტინგის ერთ–ერთი მთავარი მიმართულებაა.

კინოკომპანია Warner Brothers-მა (Harry Potter-ის ეკრანიზაციაზე მესაკუთრე) Harry Potter-ის გადაღების დასრულების შემდეგ სპეციალური საკოლექციო გამოცემა გააკეთა, სადაც კინოფრანშიზის რვავე ფილმია შესული. აგრეთვე, კინოკომპანია აგძელებს ფრანშიზის ატრიბუტიკის ჯადოსნური ჯოხისა და ფაკულტეტის უნიფორმის გაყიდვებს. 2012 წელს Warner Brothers-ი ლონდონში ხსნის Harry Potter-ის მუზეუმს Harry Potter Studo Tour, სადაც წარმოდგენილია, დეკორაციები კოსტუმები, რეკვიზები და ა.შ. მუზეუმის სტუმრებს შეუძლიათ გასინჯონ „ტკბილი სამეფო“–ს საკონდიტრო ნაწარმი და ნაღების ლუდი.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, 2007 წელს Warner Brothers-მა უფლება მისცა კომპანია Universal Orlando-ს, ფლორიდის შტატში, ორლანდოში აეშენებინა თემატური გასართობი პარკი „ჰარი პოტერის ჯადოსნური სამყარო“ (The Wizarding World of Harry Potter), პარკი გაიხსნა 2010 წელს და მოაწყვეს როგორც ჰოგვარტსის ტყე და ჰოგსმიდის ჯადოქრების სოფელი.

Harry Potter-ის ბრენდი საკმაოდ ცნობილმა ბრენდებმაც გამოიყენეს. 2005 წელს გლობალურმა ბრენდმა Apple-მ გამოუშვა საკოლექციო მოდელი iPod Harry Potter Edition, რომლის უკანა „პანელზე” ჰოგვარტსის გერბი იყო გამოსახული.

Product-placement-ი კინობრენდის განვითარების ერთ–ერთი მთავარი სტრატეგიაა. Product-placement-ზე საუბარს მოცემულ თემაში აღარ გავაგრძელებთ, რადგან ეს თემა სრულყოფილად განვიხილეთ, უკვე გამოქვეყნებულ თემაში.

Event-marketing-ი მოიცავს თემატურ და სიუჟეტურ ღონისძიებებს. მსგავსი ტიპის ღონისძიებებში მონაწილეობა მაყურებელს საშუალებას აძლევს ჩაერთოს, როგორც ერთ–ერთი მონაწილე ფილმის განვითარების პროცესში, მიიღოს დადებითი ემოციონალური გამოცდილება, რაც ბრენდის პერცეფციული სახის წარმოდგენისა და მომხმარებლის გონებაში ბრენდის ასოციაციური ხაზის განვითარებისკენაა მიმართული.

Ø 2011 წლის ივლისში „ჰარი პოტერი და სიკვდილის საჩუქრები. ნაწილი 2“–ის პრემიერა ღამის 3 საათზე დასრულდა, სეანსის შემდეგ ორლანდოს გასართობმა პარკმა მაყურებელს 5 საათამდე შესთავაზა აეღნიშნათ კინოფრანშიზის დასრულება.

Ø ალნიკის ციხესიმაგრეში, სადაც Harry-Potter-ის ეპიზიდები იყო გადაღებული, ყოველ წელს ტარდება კოსტუმირებული ღონისძიებები, წარმოდგენები, აგრეთვე მსურველებს თავაზობენ შეისწავლონ ცოცხით ფრენა.

და თუ დღეს ბავშვებს და არა მარტო ბავშვებს სურვილი აქვთ, რომ შეიძინონ Harry Potter-ის წიგნები, ფილმები და კიდევ იგონებენ ახალ ისტორიებს კეთილ ჯადოქარზე, ბიჭზე, რომელმაც გაუძლო ათასგვარ განსაცდელს, ესე იგი Warner Brothers-ის გლობალურმა პროექტმა თავის მიზანს მიაღწია, შექმნა ყველასთვის საყვარელი და პოპულარული ბრენდი, რომელსაც Harry Potter–ი ქვია.

ფლორიდის შტატშივე ორლანდოს მახლობლად „ჰარი პოტერის ჯადოსნური სამყაროს“–ს (The Wizarding World of Harry Potter) შექმნამდე მოქმედებს ლეგენდარული კინობრენდის კიდევ ერთი გასართობი პარკი „დისნეის სამყარო“ (Disnei World)...

გაგარძელება შემდეგი თემა

კინობრენდის კორპორაციული განვითარება (გაგრძელება)

ფლორიდის შტატშივე ორლანდოს მახლობლად „ჰარი პოტერის ჯადოსნური სამყაროს“–ს (The Wizarding World of Harry Potter) შექმნამდე მოქმედებს ლეგენდარული კინობრენდის კიდევ ერთი გასართობი პარკი „დისნეის სამყარო“ (Disney World).

1923 წელს უოლტ დისნეი Walt Disney კალიფორნიაში ჩამოვიდა. მას ჯერ კიდევ კაზან–სიტში გადაღებული ჰქონდა „ალისა საოცრებათა ქვეყანაში“ (Alice Wonderland). დისნეი ფიქრობდა, რომ ეს ანიმაციური ფილმი გამოეყენებინა ნიმუშად და დისტრიბუტორებისთვის მიეყიდა კომედიური სერიალი „ალისას კომედიები”. წარმატებაც მალე მოვიდა, 1923 წლის 16 ოქტომბერს ნიუ–ორკელმა დისტრიბუტორმა მარგარეტ დჟ. უინკლერმა ხელი მოაწერა კომედიური სერიალი „ალისას კომედიები“–ს გავრცელებაზე, სწორედ კონტრაქტმა დაუდო საფუძველი The Walt Disney Company-ის შექმნას.

კომპანია The Walt Disney თანაბარი წილით Walt Disney–სა და მისი ძმის როი დისნეის (Roy Disney) შორის განაწილდა და ცნობილი გახდა, როგორც ძმები დისნეების ანიმაციური სტუდია (Disney Brothers Cartoon Studio). შემდგომში როის წინადადებით კომპანიას „უოლტ დისნეის სტუდია“ (Walt Disney Studio) ეწოდა.

1927 წელს დისნეიმ გადაწყვიტა მთლიანად გადართულიყო მულტიპლიკაციაში და შექმნა ახალი გმირი – იღბლიანი კურდღელი ოსვალდი (Oswald the Lucky Rabbit). ერთი წლის განმავლობაში უოლტმა, ოსვალდის შესახებ, შექმნა 26 ანიმაციური ფილმი. მას შემდეგ რაც მან მეორე წლისთვის, დისტრიბუტორისგან მოინდომა დამატებითი თანხები, გაირკვა, რომ დისტრიბუტორმა დისნეის ზურგს უკან კონტრაქტები გააფორმა უშუალოდ მხატვარ ანიმატორებთან. პირველი კონტრაქტის წაკითხვის შემდეგ უოლტმა ნახა, რომ უფლება ოსვალდზე კონტრაქტით არა უოლტს, არამედ დისტრიბუტორს ქონდა. ამ შეცდომის შემდეგ იგი კონტრაქტში ყოველთვის ყურადღებას აქცევდა იმას, რომ ყოფილიყო მისი საკუთრება ის, რასაც თვითონ ქმნიდა.

უოლტ დისნეის საქმიანობა ფართოვდებოდა, იგი თავის თანამშრომლებთან ერთად უკვე ვეღარ თავსდებოდა ძველ შენობაში, ამიტომ იგი აშენებს ახალს და 1926 წელს თავის თანამშრომლებთან ერთად გადადის ახალ სტუდიაში.

ოსვალდის დაკარგვის შემდეგ უოლტმა შექმნა ახალი პერსონაჟი მორტიმერ მაუსი (Mortimer Mouse), მაგრამ ეს სახელი არ მოეწონა უოლტის მეუღლეს ლილიანს და მან შესთავაზა მულტითაგვისთვის მიკი მაუსი (Mickey Mouse) დაერქვა. უოლტმა და მისმა მთავარმა ანიმატორმა აბ აივერსკმა შექმნეს პირველი ორი მულტფილმი Mickey Mouse–ის შესახებ, მაგრამ მულტპროდუქციის გაყიდვა ვერ მოხერხდა, რადგან ანიმაცია მუნჯი იყო. ეს ის პერიოდია როდესაც 1927 წელს კინოინდუსტრიაში ხმა გამოჩნდა. უოლტმაც გადაიღო ხმოვანი ფილმი Mickey Mouse–ს შესახებ. 1928 წელს ნიუ–იორკში კინოთეატრ Kolony Theater-ში გაიმართა ანიმციური ფილმის „გემი ვილი“-ს (Streamboat Willie) პრემიერა, რომელმაც კინოკრიტიკოსების აღფრთოვანება გამოიწვია. ასე შეიქმნა მულტბრენდი მიკი მაუსი (Mickey Mouse). პარალელურად დისნეი წარმოებაში უშვებს ახალ სერიას–„სულელური სიმფონიები“ (Nonsencial Symphony). სერიას თავისებური პრინციპი ქონდა, ყველა ახალ ფილმში ახალი პერსონაჟები იყვნენ. ასეთი მიდგომა შემოქმედებით სტიმულს აძლევდა სტუდიაში მომუშავე მხატვარ–მულტიპლიკატორებს. ეს სერია მხატვრებისთვის თავისებურ სავარჯიშო მოედნად იქცა, სადაც ისინი ანიმაციის ახალ მეთოდებს ამუშავებდნენ. სწორედ ამ სერიის ერთ–ერთმა ფილმმა „ყვავილები და ხეები“ (Flovers and Trees) 1932 წელს, როგორც საუკეთესო ნახატი ფილმი, დისნეის სტუდიას პირველი ოსკარი მოუტანა.

გავიდა დრო და დისნეიმ დაინახა, რომ მისი შექმნილი მულტპესონაჟები ბრენდებად იქცა, რომ მის პერსონაჟებს უკვე დამატებითი შემოსავლის მოტანა შეეძლოთ. ერთხელ ნიუ–იორკელმა ბიზნესმენმა დისნეის 300 დოლარი გადაუხადა, ავტოკალმებზე Mickey Mouse–ის გამოსახულება რომ დაეტანა. მას შემდეგ Mickey Mouse–სა და დისნეის სხვა პერსონაჟები თეფშებზე, კბილის ჟაგრისებზე, პირსახოცებზე, სასკოლო რვეულებზე, კანფეტებზე, ბავშვთა ოთახების შპალერებზე გვხვდებოდა.

1930 წელს გამოვიდა Mickey Mouse–ის პირველი კომიქს–სერია, ყველაფერი ეს კარგ შემოსავლებს აძლევდა დისნეის, გარდა ამისა, პერსონაჟების ბრენდებად ქცევამ, ბევრი მათგანი ამერიკის ნაციონალურ ლეგენდებად აქცია.

1934 წელს Walt Disney–მ განუცხადა თავის თანამშრომლებს, რომ გადაწყვეტილი აქვს გადაიღოს სრულმეტრაჟიანი ანიმაციური ფილმი „ფიფქია და შვიდი ჯუჯა“ (Snow White and the Seven Dwarfs). ამ იდეას ბევრი სკეპტიკურად უყურებდა. ბევრს არ სჯეროდა, რომ სრულმეტრაჟიანი ფილმი, რომელშიც ადანიანები არ მონაწილეობენ, მაყურებელს დააინტერესებდა. მიუხედავად ამისა, დისნეიმ მუშაობა დაიწყო პროექტზე. ფილმის გადაღება 3 წელს გაგრძელდა და ამ დროისთვის, გასაოცარი თანხა 1,499 მილიონი დოლარი დაჯდა. გაკოტრებისგან დისნეი კრედიტმა იხსნა, რომელიც „Bank of America”-ის ხელმძღვანელმა ამადეო ჯანინიმ მისცა, რადგან მას ძალიან უყვარდა Mickey Mouse. შედეგმა გაამართლა ხარჯები. 1939 წელს Walt Disney ამ სრულმეტრაჟიანი ანიმაციური ფილმისთვის ოსკარი მიიღო. აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ დაჯილდოვების ცერემონიაზე დისნეის ჩვეულებრივი ოსკარის გარდა, შვიდი პატარა ოსკარი გადაეცა შვიდივე ჯუჯისთვის. მას შემდეგ, სტუდია Disney ყველაზე მომგებიან პროექტებად სრულმეტრაჟიან ანიმაციურ ფილმებს თვლიდა.

მეორე მსოფლიო ომის დროს, გადაღებული პინოქიო, ბემბი, ფანტაზია და დუმბო, რომლებსაც ყველანაერი შანსი ჰქონდა, ფიფქიას წარმატება გაემეორებინა, Disney-ის მოსალოდნელი შემოსავლები ვერ მოუტანა.ომის პერიოდში სტუდია კონცენტრირებული იყო სასწავლო და სამხედრო პროპაგანდისტული ფილმების გადაღებზე, რომელსაც აშშ–ს სახელმწიფო დეპარტამენტი უკვეთავდა. ბოლოს ყველაფერი ცუდი მთავრდება, 50–იანი წლების დასაწყისში Disney–ს შეეძლო დასავლეთის ბაზრებზე დაბრუნება, მან ისევ დაიწყო სრულმეტრაჟიანი ანიმაციის გადაღება, მათ შორის ცოცხალი მსახიობებითაც.

Disney–ის სტუდიამ დაიწყო სერიალის „დისნეი ლენდის“ გადაღება, რომელიც ამერიკაში 29 წლის განმავლობაში ტრიალებდა. ამასთან იგი აწყობდა საკმაოდ პოპულარულ გადაცემას–მიკი მაუსის კლუბი (Mickey Mouse Clubhouse), რომელშიც ბევრმა მომავალმა ვარსკვლავმა პირველი ნაბიჯები გადადგა.

Disney თავის გოგონასთან ერთად ხშირად დადიოდა კარნავალებზე, ზოოპარკში და გასართობ ღონისძიებებზე. სანამ ბავშვები კარუსელებზე კატაობდნენ, დისნეი უსაქმოდ იჯდა სკამზე და ფიქრობდა, რომ ამერიკაში არ არის ისეთი ადგილი, სადაც ბავშვები და მოზარდები ერთდროულად გაერთობოდნენ და მან გადაწყვიტა, რომ მსგავსი ადგილი თავად შეექმნა.

პირველი დისნეი ლენდი გაიხსნა 1955 წლის 17 ივლისს ქალაქ ანახაიმეში (კალიფორნიის შტატი) ლოს–ანჟელესის სამხრეთით. მის მშნებლობაზე 17 მლნ. დოლარი დაიხარჯა, მაგრამ ეს ყველაფერი ათმაგად დაუბრუნდა მოგების სახით უახლოეს პერიოდში. პარკის გახსნას 28 ათასი ადამიანი ესწრებოდა და კიდევ 90 მილიონი ტელემაყურებელი ჰყავდა. ცერემონიის გახსნას, პირდაპირ ეთერში უძღვებოდა, შემდგომში ამერიკის პრეზიდენტი, რონალდ რეიგანი (Ronald Reagan). ეს იყო სრულიად ორიგინალური და არაფრის მსგავსი გასართობი პარკი, რომელიც მუშაობდა ოთხი პრინციპით:

·  პარკის სტუმრებისთვის Walt Disney-ის მულტფილმების ჯადოსნური სამეფო უნდა გაცოცხლებულიყო;

· ყველაფერ ამას ემატებოდა, ახალი ტრიუკები, რომლებიც მნახველს ჯუნგლების, მოჩვენებების და წყალქვეშა სამყაროში მოახვედრებდა;

·     ეწყობოდა გასართობი ექსკურსიები სპეციალური თემატური გეგმით;

· გასართობი პარკი უნდა ყოფილიყო მთელი ოჯახისთვის და დიდი ყურადღება ექცეოდა უსაფრთხოებას, მომსახურების ხარისხს, და რაც მთავარია, სისუფთავეს.

Disney–ის შემდეგი სერიოზული პროექტი კალიფორნიის ხელოვნების ინსტიტუტის დაარსება იყო, რომელიც 1970 წელს გაიხსნა, ლოს–ანჟელესის მახლობლად, სადაც შეისწავლებოდა მუსიკა, მხატვრობა, თეატრი, კინემატოგრაფი და მოდა.

1963 წელს Disney–იმ ყველაზე ამბიციურ პროექტს მოკიდა ხელი, რომელსაც პროექტი X დაარქვა. მან სხვადასხვა გზებით შეისყიდა მიწის ნაკვეთები, რომელთა საერთო ფართი ორჯერ აღემატებოდა მანჰეტენს. ამ ტერიტორიაზე მან დაიწყო „The walt Disney world”-ის მშენებლობა. მართალია Disney მის გახსნას ვერ მოესწრო, მაგრამ ეს სურვილი ძმამ როიმ და მეუღლემ ლილიანმა შეუსრულეს.

Walt Disney 1966 წლის 15 დეკემბერს, ფილტვის სისმსივნით გარდაიცვალა.

ცხოვრების მანძილზე დისნეის ყველა პროექტი რა თქმა უნდა არ იყო წარმატებული, მაგრამ ჯილდოებით თუ ვიმსჯელებთ, წარმატებული პროექტები თავისი წარმატებით ყველაფერ ამას ფარავდა.

Walt Disney-ის წარმატების საიდუმლო სამ პრინციპში იყო:

მიანიჭო ორგანიზაციის ყველა თანამშრომელს შემოქმედებითი განვითარების უნარი, რათა თავისი ოცნება აისრულოს;

მოექეცი შენს კლიენტებს, როგორც სტუმრებს;

არ უღალატო შენს მიმართულებებს და პრინციპებს.

Disney–მ ნამდვილი სასწაული აჩუქა მაყურებლის გულებსა და გონებას მთელ მსოფლიოში. Disney–ს ჯადოსნურობა, ალბათ, არსად გამჟღავნებულა ისე აშკარად, როგორც კომპანიის გასართობ პარკებში.

Disney World-ის პარკს ყოველწლიურად 40 მილიონი ადამიანი აწყდება (ეს 15–ჯერ აღემატება Yellowstone National Park-ის დამთვალიერებელთა რაოდენობას), რაც მას მსოფლიოს ტურისტულ სანახაობათა შორის პირველ ადგილზე აყენებს. რითი იზიდავს Disney World-ის დასასვენებელი პარკი ასეთი რაოდენობის ხალხს? ამას ნაწილობრივ, ატრაქციონების რაოდენობა განაპირობებს. Disney World-ის პარკი ოთხ ძირითად თემატურ პარკად არის დაყოფილი: Magic Kingdom, Epcot, Disney-MGM Studio და Disney Animal Kingdom. თითოეულ პარკში მუშაობს ბევრი, სხვადასხვა ტიპის ატრაქციონი: „კონკიას სასახლე“, „სხეულის ომები“, „კილიმანჯაროს თავგადსავალი“, „ტერორის კოშკი“ და სხვა.

მაგრამ, ატრაქციონები Disney World-ის დასასვენებელი პარკის ფასეულობას მხოლოდ ნაწილობრივ ხსნის. ფაქტობრივად, როგორც ამბობენ, მნახველებს უფრო მეტად პარკის თვალშისაცემი სისუფთავე და თანამშრომელთა გულითადობა მოსწონთ. განსაკუთრებით, უხეში, უსუფთაო და უმართავი რეალური სამყაროს პირობებში Disney თავაზობს სითბოს, სისუფთავეს და წესრიგს. კომპანიის აკვიატებული მისიაა „მიანიჭოს ხალხს ბედნიერება“ და „ოცნება რეალობად აქციოს“. კომპანიის ყველა თანამშრომელი, აღმასრულებელი მენეჯერიდან დაწყებული, მონორელსიანი მატარებლის მძღოლისა და გასასვლელთან მდგომი ბილეთების გამყიდველის ჩათლით, მოწადინებულია დაუვიწყარი შთაბეჭდილებები შეუქმნას მომხმარებელს. Disney World-ის დასასვენებელი პარკის თანამშრომლები მუშაობის პირველ დღეებში გადიან სამ დღიან მოტივაციურ კურსს Disney–ის ორლანდოს უნივერსიტეტში, სადაც ისინი ეუფლებიან ფანტაზიების რეალობად ქცევის რთულ საქმეს. სწავლობენ, რომ ისინი გასართობ ბიზნესში არიან და მონაწილეობენ Walt Disney-ს პარკის შოუში. თითოეულ მონაწილეს ევალება, ენთუზიაზმით მოემსახუროს პარკის სტუმრებს.

„გასართობი კოსტუმების“ მიღებისა და „სცენაზე“ გასვლამდე თანამშრომლები გადიან კურსს სახელწოდებით ტრადიციები I  და ტრადიციები II  სადაც შეისწავლიან Disney–ს ენას, ისტორიასა და კულტურას. მათ ასწავლიან, რომ უნდა იყვნენ ენთუზიაზმით სავსე, სასარგებლო და ყოველთვის მეგობრულები. სწავლობენ სწორ ქცევას, მაგალითად, გამოიჩინონ ინიციატივა და სურათი გადაუღონ სტუმრებს, თანაც ისე, რომ სურათზე განათავსონ მთელი ოჯახი. Disney–ში დარწმუნებულები არიან, რომ პერსონალი ისე მოხიბლავს სტუმრებს, რომ აიძულებს მათ კონტაქტში შემოსვლას. მაგალითად პარკის საჩუქრების მაღაზიაში ბევრი დასახელების საქონელს არ გააჩნია ფასის აღმნიშვნელი იარლიყი, რაც აიძულებს მყიდველს, კითხოს ფასი მომუშავე პერსონალს.

პერსონალს ასწავლიან, რომ მათ არასდროს არ უნდა თქვან: „ეს არ არის ჩემი საქმე“. როდესაც სტუმარი კითხულობს, სად არის უახლოესი დასასვენებელი ოთახი?“ ან „რა ქვია ფიფქიას შვიდ ჯუჯას?“, მათ უნდა იცოდნენ პასუხი. თუ  მიწაზე ნაგვის ნარჩენს შენიშნავენ, მათ უნდა აიღონ ის. უკიდურეს შემთხვევაშიც კი, მათ უნდა გაამართლონ სტუმრების მოლიდინი და აასრულონ მათი ოცნებები. მაგალითად იმისთვის, რომ Magic Kingdom-ის თემატური პარკი ყოველთვის სუფთად და ახლად გამოიყურებოდეს, წელიწადში ხუთჯერ „ქუჩების მღებავი“ თითოეულ შეღებილ მესერს აცლის საღებავის ძველ ფენას და ახლით ფარავს. Disney–ის მომხმარებელთან ურთიერთობის მენეჯმენტი უკვე ლეგენდად არის ქცეული. Disney–ის მომსახურების მენეჯმენტი იმდენად მაღალია, რომ ამერიკის ბევრი წამყვანი კორპორაცია Disney–ის უნივერსიტეტში აგზავნიან თავის მენეჯერებს, რომ დაეუფლონ მუშაობის სტილს.

გასართობი პარკები კომპანია Disney–ის კორპორაციული განვითარების ისტორიის  ერთი მცირე ნაწილია.

უკანასკნელ წლებში კომპანია Disney–ის მთავარი მარკეტინგული კვლევის საგანი სტრატეგიული დაგეგმვა გახდა. 90–იან წლებში Disney–იმ თავისი საქმიანობა გაამრავალფეროვნა. Disney–მ შექმნა 25 მილიარდი დოლარის შემოსავლის მქონე ორგანიაზაცია. იგი საერთაშორისო მედიისა და გასართობ კონგლომერატად გადაიქცა. შეიძლება გაოცდეთ კიდეც, როდესაც გაიგებთ, რომ დღეს Walt Disney-ს კომპანია, გასართობი პარკების გარდა, ძირითად წილს ფლობს შემდეგ ბიზნესებში:

ტელევიზიისა და რადიოს მთავარი ქსელი- ABC. მათ შორის 10 სატელევიზიო სადგური; 

29 რადიოსადგური და 13 საერთაშორისო რადიომაუწყებლობის არხი;

თექვსმეტი საკაბელო ქსელი (მათ შორის Disney Channel, Toon Disney, SoapNet, ESPN, A&E, the History Channel, Lifetime Television, E! Entertainment, და ABC-ის საოჯახო არხი);

ოთხი სატელევიზიო პროდუქციის, რვა კინოპროდუქციის და კინოსადისტრიბუციო კომპანიები (მათ შორის Walt Dieney Pictures, Touchstone Pictures, Hollywood Pictures, Miramax Pictures da Buena Vista Production);

წიგნებისა და ჟურნალების გამომცემელი ხუთი ჯგუფი (მათ შორის Hyperion Books da Miramax Books);

ხუთი მუსიკალური სტუდია (მათ შორის Hollywood Records da Mammoth Records);

ცხრამეტი ინტერნეტ–ჯგუფი (მათ შორის Disney Online, Disney Blast, ABC.com, ESPN.com, Family.Fun.com, NASCAR.com, NBA.com da NFL.com.);

Disney Interactive (რომელიც აწარმოებს და ვაჭრობს კომპიუტერული ტექნიკით, ვიდეოთამაშებებითა დაCD-ROM-ებით);

Disney–ის საცალო მაღაზიათა ქსელი– Disney–ის საქონლით მოვაჭრე 660 საცალო მაღაზია;

Disney–ის საკრუიზო კომპანია.

მართლაც შთამბეჭდავი ჩამონათვალია, Disney–ი მრავალფეროვანი ბიზნეს–პორტფელის მართვის რეალურ მონსტრ კორპორაციად იქცა. ყოველწლიურად Disney–ის შემოსავლები საშუალოდ 23%–ით მატულობს, ხოლო წმინდა მოგება 50%–ით. კორპორაცია ახლა უფრო კომპლექსური განვითარებისა და შემოსავლების ზრდისთვის იბრძვის. უკანასკნელი 5 წლის განმავლობაში Disney–ის ვაჭრობა, წლიურად, მხოლოდ 3%–ით გაიზარდა, წმინდა მოგება კი–23%–ით. ამრიგად, Disney–ის ამგვარი მრავალფეროვნება შემოსავლის ხანგრძლივი ზრდის აუცილებელი პირობაა.

Walt Disney-ის ცხოვრების ეს ნაწილი შემთხვევით არ მოვიყვანეთ მოცემულ თემაში. ეს არის მაგალითი, ადამიანის და მისი კინოცხოვრების, როდესაც Walt Disney-მ სწორი და მიზანმიმართული მოქმედებით განუმეორებელი კინობრენდი „Walt Disney“ შექმნა.

                                                                                                         ზაზა მინდიაშვილი (Art Economics ge)